FILIP - Lista reči 2

[filiposnic]

faţă (mn. fĭaţă) (i.ž.)  — 1. (predmeti i bića) lice, prednja strana ◊ sî-ntuarsă ku faţa kîtră mińe, şî roşî ka raku  — okrenu se licem prema meni i pocrvene kao rak 2. (reljef) prisoj, sunčana strana ◊ în faţă mîĭ îndată rasîarĭe kukuruḑu, kî ĭe pomîntu mîĭ kalduruos  — u prisoju ranije niče kukuruz, jer je zemlja toplija (Crn.) supr. duos

FÁȚĂ, fețe, s. f. I. 1. Partea anterioară a capului omului și a unor animale; chip, figură. [...] – Lat. pop. facia (< facies). Sursa: DEX '98 (1998) | Adăugată de cornel
•   Obradjeno: http://www.paundurlic.com/vlaski.recnik/celarec.php?action=upd&id=2043

firĭe (i.ž.)  — izgled lica, fizionomija ◊ pînă nu sa bolnavit, a fuost ruoşu la firĭe, da akuma a-ngalbińit ka śara  — dok se nije razboleo, bio je rumen u licu, a sada je požuteo kao vosak (ili: a sada je bled kao vosak) (Crn.)

FÍRE s. 1. v. natură. 2. fel. (Așa e ~ mea.) 3. caracter, natură, structură, temperament, (livr.) umoare, (înv. și reg.) natural, (înv.) duh, (fig.) inimă. (Are o ~ emotivă.) 4. apucătură, deprindere, nărav, obicei, obișnuință, (Ban.) ogod. (I-am aflat ~.) 5. v. cumpăt.
Sursa: Sinonime (2002)

Kînd erĭam ćińerĭel baĭat,
Frumoşîăl la firĭe,
Purtam şapće dupa mińe,
Da akuma-m înbartîńit,
Mustaśuara sa rarit,
Mîndruţîļi ma urît.

(Stih iz pesme Petra Perića iz Osnića, zapis 1973.) (Crn.)
•   Obrađeno: http://www.paundurlic.com/vlaski.recnik/celarec.php?action=upd&id=2058

[Paun]

faţă ...

firĭe ...

Unošenju novih reči sa velikim zadovoljstvom će se pristupiti tek kada se izvrše neophodne "prepravke" već unetih.
To se pre svega odnosi na one "prepravke" koje ne može niko drugi da uradi, sem autora koji je obradio reč.
Na prvome mestu to su primeri, ili fraze koje ilustruju kako reč živi u narodnom govoru.
Reči bez primera su mrtve.
Ovakve "prepravke" većeg obima rade se kada je rečnik došao do nekog okruglog broja reči.
Kao što je sada slučaj: brojač "Vorbara" pokazuje brojke od 1800 reči.
Kod ovakvih okruglih brojki neophodno je zastati i iz drugih razloga,
počev od informativno-propagandnih,
preko analitičko-statističkih
pa konsultantskih
do čisto tehničkih (servisiranje aplikacije, bekapovanje).  

Kako se dolazi do spiska reči koje saradnici treba da dopune govornim frazama,
jer to mogu da urade jedino oni kao poznavaoci lokalnog govora, i niko drugi,
prikazuje se kroz sledeće dve slike, na primeru saradnika F. Paunjelovića.

SLIKA 1.
Pristup: http://www.paundurlic.com/vlaski.recnik/pretraga.php



SLIKA 2.

Lista reči koje ispunjavaju unete uslove pretrage:



Iz ovoga se vidi da je saradnik uneo 57 reči bez primera!
Da podsetim još  i na ovo:

1 - poželjno je da saradnik unese dva primera, odnosno dve fraze, kojima se ilustruje ne samo leksičko-semantička strana jezika, već i specifični kulturni milje podneblja koje Vorbar obrađuje.
2 - prema Pravilniku, saradnik NE tagira uneti tekst, to radi redakcija pri pregledu reči, ali je dužan da sa NAJVEĆOM pažnjom pročita tekst koji je uneo otkloni sve prstopisne i druge greške koje primeti!
3 - i ono što je najvažnije: da "zatvori" reč i u rubrici "komentar" napiše kratku napomenu o tome šta je radio (npr. uneti primeri, navođenje unetih primera nije neophodno, jer se oni nalaze u gnezdu reči).

SLIKE 3 i 4.

Kako stoje ostali saradnici po ovome pitanju:





LA LUKRU!
 

[filiposnic]

Arnaut (mn. Arnauţ) (i.m.)  — Arnaut, Arnautin, Albanac ◊ kînd am trekut pistă Albaniĭa, ń-a batut fuamĭa, źeru şî Arnauţî    —  kad smo prelazili preko Albanije, tukli su nas glad, mraz i Arnauti (Crn.)

•   Obrađeno: http://www.paundurlic.com/vlaski.recnik/celarec.php?action=upd&id=1868

[filiposnic]

botoşa (ĭuo botoşîăḑ, ĭel botoşaḑă) (gl.)  —  zadebljati, načiniti da predmet ima zadebljanje ◊ dakă vrĭeĭ sî baţ puarka, muara sî botoîăḑ bîtu la kapatîń, da sî nu-l askuţ  — ako hoćeš da igraš svinjicu, moraš da podeblaš jedan kraj štapa, a ne da izoštriš [Crn.]
(Rum. nisam mogao da nađem)

balţui (ĭuo bîălţuĭ, ĭel bîălţuĭe) (gl.)  — opustiti, učiniti da nešto visi, otromboljiti ◊ bîălţuĭe aţa đ-inćins ţuaļiļi, sî puot s-ažung la ĭa  — opusti kanap za prostiranje veša da mogu da ga dohvatim [Crn.]
(Rum. nema)

[Paun]

botoşa (ĭuo botoşîăḑ, ĭel botoşaḑă) (gl.)  —  zadebljati, načiniti da predmet ima zadebljanje ◊ dakă vrĭeĭ sî baţ puarka, muara sî botoîăḑ bîtu la kapatîń, da sî nu-l askuţ  — ako hoćeš da igraš svinjicu, moraš da podeblaš jedan kraj štapa, a ne da izoštriš [Crn.]
(Rum. nisam mogao da nađem)

•   Obrađeno, uz neophodne izmene od strane urednika: http://www.paundurlic.com/vlaski.recnik/celarec.php?action=upd&id=1961

[filiposnic]

înbaskiĭa (îuo înbaskiĭeḑ, ĭel înbaskiĭaḑă) (gl.)  — opojantiti, namestiti pojante ◊ om înbaskiĭa pîn astară barem o parće la kasă  — valjda ćemo do večeras opojantiti bar jednu stranu na kući [Crn.]
(Rum. ?)

înbaskiĭat (înbaskiĭată) (mn. înbaskiĭaţ, înbaskiĭaće) (prid.)  — opojanćen ◊ gardu ĭ-enbaskijat, pućem sî prinđem stobuori  — plot je opojanćen, možemo da zakucamo tarabe [Crn.] 
(Rum.?)

[Rosu]

înbaskiĭa (îuo înbaskiĭeḑ, ĭel înbaskiĭaḑă) (gl.)  — opojantiti, namestiti pojante ◊ om înbaskiĭa pîn astară barem o parće la kasă  — valjda ćemo do večeras opojantiti bar jednu stranu na kući [Crn.]
(Rum. ?)

înbaskiĭat (înbaskiĭată) (mn. înbaskiĭaţ, înbaskiĭaće) (prid.)  — opojanćen ◊ gardu ĭ-enbaskijat, pućem sî prinđem stobuori  — plot je opojanćen, možemo da zakucamo tarabe [Crn.] 
(Rum.?)

BÁȘCHIE, bașchii, s. f. Ciocan cu vârful prevăzut cu un șanț în formă de v, folosit pentru baterea cercurilor metalice ale butoaielor. – Din bg. baskija.
Sursa: DEX '98 (1998)

[Paun]

BÁȘCHIE, bașchii, s. f. Ciocan ..

La noi baskiĭa (baschia) nuie "ciocan" numa o letvă care e tot una cu rum. ulucă:
ULÚCĂ, uluci, s. f. 1. Scândură groasă întrebuințată în construcții, mai ales la facerea gardurilor și a împrejmuirilor. 2. Gard din scânduri; zăplaz. – Probabil refăcut din uluce (pl. lui uluc).
Sursa: DEX '98 (1998)

Vezi definiţia:  http://www.paundurlic.com/vlaski.recnik/celarec.php?action=upd&id=582

Imagină: gard slab cu baschie proastă, insemnată cu săgeata roşie:

[filiposnic]

Reči sa liste poveznica za obradu:
balţui
borkona
ţîfńi
ţîrmuri
ţapeńi (u govoru se upotrebljava înţapeńi - ojačati, osnažiti (se))
ćimpuri (U govoru se ne koristi.)
boturi (U Crnorečju ne postoji i ne koristi se.)

[filiposnic]

așćamîtă  — polako ◊ mĭarźe așćamîtă dupa uoĭ, da nu bagă sama kî fak şćetă  — ide polako za ovcama, a ne primećuje da čine štetu ◊  ku ibuomńiku așćamîtă a trekut pi lîngă nuoĭ, ka kînd nu ńi vĭađe — sa ljubavnikom je polako prošla pored nas, kao da nas ne primećuje [Crn.]

AȘTEÁMĂT adv. (Înv.) Încet, agale.
Sursa: DLRM (1958)

[Paun]

așćamîtă  — polako ◊ mĭarźe așćamîtă dupa uoĭ, da nu bagă sama kî fak şćetă  — ide polako za ovcama, a ne primećuje da čine štetu ◊  ku ibuomńiku așćamîtă a trekut pi lîngă nuoĭ, ka kînd nu ńi vĭađe — sa ljubavnikom je polako prošla pored nas, kao da nas ne primećuje [Crn.]

Terenskom proverom nije portvrđeno navedeno značenje reči "polako" (sin. înśiet, mirekuţ, aļin ...), ni u samome Osniću, ni u drugim tačkama recepcije građe. Svi kazivači su jednodušni u tumačenju reči kao oznake za način kretanja dve osobe, gde ona za koju se kaže da ide "đ-aşćamîta" - prati onu prvu na istom odstojanju ...
Vidi više: http://www.paundurlic.com/vlaski.recnik/celarec.php?action=upd&id=2042