11
Власи у историјским изворима и литератури * Rumânii (valahii) în izvoarele istorice şi literatură / Одг: Spriječio formiranje posebne "vlaške oblasti"
« Последња порука Balcan послато 08.03.2024. 11:48 »Pošto rumunski izvori daju tačniji tok zbivanja evo šta se u stvari desilo
- Na sastanku Hebranga i Staljina 9. Januara. 1945, Stalji je dao nacelno zeleno svetlo Jugoslovenskoj delegaciji za aneksiju. Pošto su se granice rešavale na med konf. Da bi se ovo ostvarilo bilo je potrebno da predstavici Srba zatraže otcepljenje koji bi se kasnije koristio na konferenciji. Takođe su zatražene i druge teritorije - Caran Sebeș, Mehedinți i delovi Dolj. Arhument za ovo je trebalo da bude ekonomski. Jugoslavija kao pobednica je imala prava na ove ekonomske resurse kako bi se oporavila od rata
2. Međutim aktivnosti na ovome su krenule pre ovog sastanka. Nakon oslobođenja Banata na granici je zavladalo bezakonje. Od brojnih incidenata valja pomenuti vežbe JA sa zarobljenim tenkovima za napad na Rumuniju, ulazak grupica partizana u Temišvar i šikaniranja stanovništva, i mnogo ozbiljnije naoružavanje dela srpskog stanovništva (onog iz Klisure), njihovo preuzimanje faktičke vlasti u ovom delu,
Priprema za ovo je krenula još za vreme rata. Srpski pop iz Temišvara Slobodan Kostić je bio na čelu grupe intelektualaca koji su pripremali teren. 1942. Četnici su organizivali jedinice u rumunskom Banatu koje su delimično bile razbijene. Ako se ide još malo dalje u istoriju, Jugoslovensko-Mađarski sporazum o večnom prijateljstvu iz 1940. pretpostavlja se da je sadržao klauzulu o podelu Transilvanije Mađarskoj i Banata Jugoslaviji (ovaj stav su imali Francuski i Britanski diplomati)
Po arhivskim podacima UDBA predvođenja profesorom gimnazije iz Vršca je u organizovala u komunama Davići, Belobreška, Požežena, Sokol i Zlatica narodne odbore čija funkcija je bila da rade na aneksiji Banata (u skladu sa ovim pre Hebrangovog puta u Moskvu, ovi su poslali memorandum kojim traže aneksiju)
Sledeći dokument je iz februara 1945.godine, sastavljen od rumunske službe za informacije (SIS) kojima su predstavnici Jugoslavije u Bukureštu, jasno stavili fo znanja da će Jugoslavija da zatraži Timiș i Caraș Severin. Istovremeno su i Sovjeti stavili do znanja da postoji mogućnost ovakvog scenarija.
6 marta 1945 Petru Groza preuzima vlast.SSSR i Jugoslavija sklapaju sporazum o prijateljstvu 11 aprila 1945, što je u bila prilika da se konkretno krene u ostvarivanje plana. Tako već 15.aprila u Temišvarskom Vesniku izlazi obaveštenje o organizovanju sve-Slovenskog "kulturnog kongresa" za 8.maj.
Bitan je i datum ovog kongresa jer je u isto vreme u Beogradu organizovao osnivački kongres KPS čuven po tome što se na njemu postavilo pitanje da li Rumuni u istočnoj Srbiji treba da budu isti sa drugim građanima ili ne.
Bitno je da se napomene da su neposredno pred kongres britanski i americki clanovi kontrolne komisije za Rumuniju znali o nameni kongresa i da su glavne informacije dobile od popa Kostića, koga su jugoslovenske vlasti ubrzo povukle u Vršac, jer je iznosio suviše detalja. Ova saznanja nisu podeljena sa Rumunima vec o njima se saznaje iz otvorenih UK i US arhiva.
Imajući sve informacije gradonaĉelnik Temišvara Traian Novac je zatražio od Petrua Groze dozvolu da zabrani kongres, koji je nakon konsultovanja sa članovima kontrolne komisije iz Britanije, SAD i SSSR dao zeleno svetlo.
Međutim nekoliko hiljada Srba iz Rumunskog Banata je ipak došlo u Temišvar. Uz njih su došli i delegacija iz Beograda, Srbi iz sela na jugoslovenskoj strani i 200 naoružanih partizana iz Zrenjanina.
Na osnovu izveštaja rumunskog generalštaba, Srbi iz Jugoslavije su bili otvoreno neprijateljski nastrojeni prema Rumunima u Temišvaru. Mesto okupljanja ovih je bila zgrada srpske episkopije u Temišvaru.
KRAJ PRVOG DELA
- Na sastanku Hebranga i Staljina 9. Januara. 1945, Stalji je dao nacelno zeleno svetlo Jugoslovenskoj delegaciji za aneksiju. Pošto su se granice rešavale na med konf. Da bi se ovo ostvarilo bilo je potrebno da predstavici Srba zatraže otcepljenje koji bi se kasnije koristio na konferenciji. Takođe su zatražene i druge teritorije - Caran Sebeș, Mehedinți i delovi Dolj. Arhument za ovo je trebalo da bude ekonomski. Jugoslavija kao pobednica je imala prava na ove ekonomske resurse kako bi se oporavila od rata
2. Međutim aktivnosti na ovome su krenule pre ovog sastanka. Nakon oslobođenja Banata na granici je zavladalo bezakonje. Od brojnih incidenata valja pomenuti vežbe JA sa zarobljenim tenkovima za napad na Rumuniju, ulazak grupica partizana u Temišvar i šikaniranja stanovništva, i mnogo ozbiljnije naoružavanje dela srpskog stanovništva (onog iz Klisure), njihovo preuzimanje faktičke vlasti u ovom delu,
Priprema za ovo je krenula još za vreme rata. Srpski pop iz Temišvara Slobodan Kostić je bio na čelu grupe intelektualaca koji su pripremali teren. 1942. Četnici su organizivali jedinice u rumunskom Banatu koje su delimično bile razbijene. Ako se ide još malo dalje u istoriju, Jugoslovensko-Mađarski sporazum o večnom prijateljstvu iz 1940. pretpostavlja se da je sadržao klauzulu o podelu Transilvanije Mađarskoj i Banata Jugoslaviji (ovaj stav su imali Francuski i Britanski diplomati)
Po arhivskim podacima UDBA predvođenja profesorom gimnazije iz Vršca je u organizovala u komunama Davići, Belobreška, Požežena, Sokol i Zlatica narodne odbore čija funkcija je bila da rade na aneksiji Banata (u skladu sa ovim pre Hebrangovog puta u Moskvu, ovi su poslali memorandum kojim traže aneksiju)
Sledeći dokument je iz februara 1945.godine, sastavljen od rumunske službe za informacije (SIS) kojima su predstavnici Jugoslavije u Bukureštu, jasno stavili fo znanja da će Jugoslavija da zatraži Timiș i Caraș Severin. Istovremeno su i Sovjeti stavili do znanja da postoji mogućnost ovakvog scenarija.
6 marta 1945 Petru Groza preuzima vlast.SSSR i Jugoslavija sklapaju sporazum o prijateljstvu 11 aprila 1945, što je u bila prilika da se konkretno krene u ostvarivanje plana. Tako već 15.aprila u Temišvarskom Vesniku izlazi obaveštenje o organizovanju sve-Slovenskog "kulturnog kongresa" za 8.maj.
Bitan je i datum ovog kongresa jer je u isto vreme u Beogradu organizovao osnivački kongres KPS čuven po tome što se na njemu postavilo pitanje da li Rumuni u istočnoj Srbiji treba da budu isti sa drugim građanima ili ne.
Bitno je da se napomene da su neposredno pred kongres britanski i americki clanovi kontrolne komisije za Rumuniju znali o nameni kongresa i da su glavne informacije dobile od popa Kostića, koga su jugoslovenske vlasti ubrzo povukle u Vršac, jer je iznosio suviše detalja. Ova saznanja nisu podeljena sa Rumunima vec o njima se saznaje iz otvorenih UK i US arhiva.
Imajući sve informacije gradonaĉelnik Temišvara Traian Novac je zatražio od Petrua Groze dozvolu da zabrani kongres, koji je nakon konsultovanja sa članovima kontrolne komisije iz Britanije, SAD i SSSR dao zeleno svetlo.
Međutim nekoliko hiljada Srba iz Rumunskog Banata je ipak došlo u Temišvar. Uz njih su došli i delegacija iz Beograda, Srbi iz sela na jugoslovenskoj strani i 200 naoružanih partizana iz Zrenjanina.
Na osnovu izveštaja rumunskog generalštaba, Srbi iz Jugoslavije su bili otvoreno neprijateljski nastrojeni prema Rumunima u Temišvaru. Mesto okupljanja ovih je bila zgrada srpske episkopije u Temišvaru.
KRAJ PRVOG DELA