VLAŠKI JEZIK - maternji jezik Vlaha

[dPasujoni]

Vlasi govore Vlaškim jezikom!

Maternji jezik Vlaha je Vlaški jezik!

Činjenica da Vlaški jezik nema zvanično pismo i nije normirano, ne menja ovu istinu!

dPasujoni

[dPasujoni]

Prete izbacivanjem zbog korišćenja vlaškog jezika

Borsko selo Bučje, koje gotovo 100 odsto čine Vlasi, moglo bi da bude eliminisano sa ovogodišnje manifestacije susreta sela borske opštine, jer je delu opštinskog rukovodstva zasmetalo što je prilikom susreta KUD-a ,,Stol" iz tog sela i KUD-a iz Tande program vođen na vlaškom i srpskom jeziku.

Predstavnik KUD-a ,,Stol" Dragoslav Vajkić, koji je i član programskog saveta Centra za kulturu u Boru, organizatora susreta, izjavio je da je deo opštinskog rukovodstva preko tog centra zapretio izbacivanjem Bučja sa susreta sela, jer smatraju da najava na vlaškom jeziku predstavlja rumunizaciju Srbije.

On kaže da je na ovaj način učinjen presedan, jer nije pomogao ni argument da se u Bučju gotovo sto odsto govori vlaški jezik,

dPasujoni

[dPasujoni]

Kada Vlasima postavimo pitanje etničke pripadnosti i jezika kojim govore, bez dvoumljenja i nedvosmisleno će reći da su Vlasi i da govore Vlaški jezik.

Budući da su u velikoj većini bilingvisti, tj. većina pored svog maternjeg Vlaškog jezika govori i Srpski jezik, određivanje svoje etničke pripadnosti na srpskom je bilo sasvim dovoljno da zadovolji potrebe u toj sferi, pogotovu što se radi o oblasti koja do skora nije bila svakodnevica o kojoj bi Vlasi razgovarali međusobno. Zapravo, nije postojala potreba jasnog diferenciranja izraza na Vlaškom jeziku, jer već postoji izraz koji već stotinu godina ima istu svrhu i značenje kao termini Vlah i Vlaški jezik.

Ko poznaje situaciju na terenu i hoće da bude realan, uočiće  dve činjenice:

1. Vlasi sebe jasno razlikuju i u odnosu na Srbe i u odnosu na Rumune!
              (čak i oni koji se na popisima izjašnjavaju kao Srbi)
               Dakle, postoji svest o etnikoj i jezičkoj posebnosti.

2. Na Vlaškom jeziku će reći: Noj ńi sâm Rumîń!

Kako je moguće istovremeno postojanje ovih na prvi pogled kontradiktornih činjenica.


Očekivao sam da do suštine dođu neki drugi "pametniji i pozvaniji" od mene, ali kako očigledno kod istih ne postoji potreba za istinom moraću sam, u skladu sa svojim skromnim mogućnostima, da pokušam dati doprinos rasvetljavanju ovog "VLAŠKOG PARADOKSA".

Kako to obično biva smisao je "izgubljen u prevodu".

Vlasi su naime u svom jeziku, malo više od drugih, zadržali "opisno" definisanje pojmova i stvari.
Pa će umesto rumunskog "saţeani", srpskog "seljaci", pre reći "lumńa dî la sat".
U pojedinim slučajevima iz magijskih pobuda će i pored postojanja reči za neki pojam, isti definisati opisno:

Un šîarpje.  - Unu dî aj luńź.
     Jedna zmija. - Jedan od dugačkih.

Zmîau - Al zburatoŕ
Zmaj - onaj leteći.

Naravno ima toga i drugim jezicima, pa i kad su neki savremeniji pojmovi u pitanju:

Mašina za mlevenje mesa. - Mašîna dî mâśinat  karńa.   
                       
Mašina za mlevenje oraha. - Mašîna dî mâśinat nuśiľi.

Mlin za kafu. - Mašîna dî kafâ.

Kao što vidimo kod mlina za kafu, bukvalan prevod može da unese zabunu.

Pulpja la piśor nije "sisa" već list na nozi.

Mašîna dî fuok nije "vatrena mašina" već obična šibica.


Takođe,

Vuorba anoastrâ nije samo "Naša reč" već i Vlaška reč.

               Rumîńi Anoštri su Vlasi.

Ku sînataće šî traj bun!

dPasujoni

[Rosu]

@dPasujoni
Ia zi dumneata, cum zici pe limba maternă "Ja sam vlah"???
Nu cumva zici "Eu mi-s rumân"???
Aşa zic şi eu, care m-am născut şi am crescut în România... Acuma ori eu mi-s prost şi nu ştiu cine mi-s, ori tata, ori moşu meu, ca toţi aşa m-or învăţat.

Iaca scriu şî pră graiu bănăţan:

Aşa zîc şî io, care m-am născut şî am crescut în Rumânia (aşa să zîce în Banat, Rumânie)... Acu or io mi-s pruost şî nu ściu cine mi-s, or tata, or muoşu meu, că tuoţ aşa m-or învăţat...

Dacă eşti unu dîn ăia caŕe vŕei să nu te înţăleźi cu nĭima, atunśi dumńeata rămâi "vlah" şî atât... Da "vlahi" am fuost şî noi ăştia din Rumânie... Şî încă sîntem. Aşa că niś "vlah" dacă te faśi tot nu scapi de noi...

la domnu Păun:
Bine am scris cu fonetiku?

Că puceam să scriu iacă şî aşa, cu ortogrfia rumâniască literară. Numa că la vuoi îi altfel că învaţă la şcuoală altă valuoare fonetică pîntru litera "C/G" naince dă "E" şî "I"... 

Poace dă Dumniezău bunu şî anu care vine învaţă copiii la şcuoală limba româniască.

+++++++++

Oricum mă bucur să văd că forumul ăsta există încă şi că merge înainte. Doamne ajută!

[Volcae]

Da io în dialectul meu aş spuńe aşa:
Io sânt Rumân
Ea estă Rumână
Noi sântem Rumâńi
Io vorbesc Rumâńeşte

Am o întrebare pentru domnul Paun:De ce dialectul la Rumâńi nostri ţărańi mie îm samănă foarte mult cu dialectul din Ardeal din Rumâniie da cu dialectu din Oltenia num samănă atâta de mult?

Ово ћу на српском да образложим овако:У Олтенији неизговара се никад Љ,Њ,Тј и Дј  док се у Ердељу изговара на истим местима код истих рећи као и код Влаха/Румуна који причају царанским дијалектом Румунског језика који се одувек сматрао за Олтенски дијалект румунског језика а ја сам приметио велику сличност са дијалектом из Ердеља.

[Rosu]

Am o întrebare pentru domnul Paun:De ce dialectul la Rumâńi nostri ţărańi mie îm samănă foarte mult cu dialectul din Ardeal din Rumâniie da cu dialectu din Oltenia num samănă atâta de mult?

Dacă îmi dai voie, încerc eu să răspund.
Oltenia are două (poate chiar trei) graiuri:
-nordic, de munte (Gorj, Vîlcea)
-sudic, de campie (Dolj, Olt)
Astea două nu sunt foarte uşor de separat (se pot considera unul singur).
Al treilea, cu care seamănă graiul vostru, al Ţăranilor din Sîrbia, este
-vestic, de munte (vorbit in Mehedinţi şi vestul Gorjului).

Cautaţi pe youtube (nu fac reclamă) cântece după "Angelica Stoican" ori "Petrica Stoian Mâţu". Aşa o să auziţi cum sună de partea asta a Dunării. Adică este un grai de trecere între cel Oltenesc şi cele din Banat şi Ardeal. Acolo se pronunţă Ľ, Ś, Ŕ, etc.

[dPasujoni]

Aşa zîc şî io, care m-am născut şî am crescut în Rumânia (aşa să zîce în Banat, Rumânie)... Acu or io mi-s pruost şî nu ściu cine mi-s, or tata, or muoşu meu, că tuoţ aşa m-or învăţat...

Pînă tu ćaj născut şî će aj crescut în Rumânia juo mam fakut, šî am kreskut  în Sîrbije.

Dacă eşti unu dîn ăia caŕe vŕei să nu te înţăleźi cu nĭima, atunśi dumńeata rămâi "vlah" şî atât... Da "vlahi" am fuost şî noi ăştia din Rumânie... Şî încă sîntem. Aşa că niś "vlah" dacă te faśi tot nu scapi de noi...

Kare vrjea, šî kaŕe trabje ma încaľeaźe śe spun .
Će încaľeaźe tare bun
kînd spuń Vla lu lumńa anoastră,
šî nu će ćemja, kă nu afost šî nuje proastă.

Scapă kare fuźe,
a juo nam dî śe,
šî nam dî kare,
da nam ńiś ćińeŕe piśoare!

dPasujoni

[Volcae]

In a Romanian-Yugoslav agreement of November 4, 2002, the Yugoslav authorities agreed to recognize the Romanian identity of the Vlach population in Central Serbia,[1] but the agreement was not implemented.[2] In April 2005, many deputies from the Council of Europe protested against Serbia's threatment of this population.[3] In August 2007, they were officially recognized as a national minority, and their language was recognized as Romanian.[4]

Из румунско-југословенског споразума 4. новембра 2002, југословенске власти прихватиле су да признају румунски идентитет влашке популације у централној Србији, [1], али споразум није реализован [2] У априлу 2005., многи посланици из Савета Европе протестовало је против третмана Србије према овој популацији [3]
У августу 2007, они су званично признати као национална мањина, а њихов језик је признат као румунски.. [4]

1.^ Adevărul, 6 Noiembrie 2002: Prin acordul privind minoritatile, semnat, luni, la Belgrad, de catre presedintii Ion Iliescu si Voislav Kostunita, statul iugoslav recunoaste dreptul apartenentei la minoritatea romaneasca din Iugoslavia al celor aproape 120.000 de vlahi (cifra neoficiala), care traiesc in Valea Timocului, in Serbia de Rasarit.
2.^ Curierul Naţional, 25 ianuarie 2003: Chiar si acordul dintre presedintii Ion Iliescu si Voislav Kostunita, semnat la sfarsitul anului trecut, nu este respectat, in ceea ce priveste minoritatile, deoarece locuitorii din Valea Timocului, numiti vlahi, nu sunt recunoscuti ca minoritari, ci doar ,,grup etnic".
3.^ Parlamentary Assembly, 28 April 2005: Deeply concerned over the cultural situation of the so-called "Vlach" Romanians dwelling in 154 ethnic Romanian localities 48 localities of mixed ethnic make-up between the Danube, Timok and Morava Rivers who since 1833 have been unable to enjoy ethnic rights in schools and churches
4.^ România Liberă, 16 August 2007: Romanii din Valea Timocului, cunoscuti drept vlahi, au obtinut recunoasterea statutului de minoritate nationala. Decizia guvernului de la Belgrad inseamna, printre altele, ca limba romana ar putea fi predata in premiera in scolile din Serbia unde romanii timoceni sunt majoritari, transmite BBC, preluat de Rompres.

извор:Википедија http://en.wikipedia.org/wiki/Vlachs_of_northeastern_Serbia

Măi am întrebat o dată dar n-am căpătat ńici un răspuns, măi întreb o dată dar estă informaţia asta adăvărată?
Cred că cińeva ar trebuia să ştie.Nu vreau să supăr pe ńima cu întrebarea asta şi n-aş vrea să mă înţăľeagă cińeva greşit.

[nena]

In a Romanian-Yugoslav agreement of November 4, 2002, the Yugoslav authorities agreed to recognize the Romanian identity of the Vlach population in Central Serbia,[1] but the agreement was not implemented.[2] In April 2005, many deputies from the Council of Europe protested against Serbia's threatment of this population.[3] In August 2007, they were officially recognized as a national minority, and their language was recognized as Romanian.[4]

Из румунско-југословенског споразума 4. новембра 2002, југословенске власти прихватиле су да признају румунски идентитет влашке популације у централној Србији, [1], али споразум није реализован [2] У априлу 2005., многи посланици из Савета Европе протестовало је против третмана Србије према овој популацији [3]
У августу 2007, они су званично признати као национална мањина, а њихов језик је признат као румунски.. [4]

'Authorities' su mogle da se dogovore i da priznaju kineski identitet Vlaške populacije, a njihov jezik kao kineski, da je to politički, ovaj naučno, odgovaralo u datom trenutku.
Drugi nam kroje kapu u zavisnosti od njihovih interesa, ali na naučnoj osnovi! To treba da nas uteši!

[dPasujoni]

з румунско-југословенског споразума 4. новембра 2002, југословенске власти прихватиле су да признају румунски идентитет влашке популације у централној Србији, [1], али споразум није реализован [2] У априлу 2005., многи посланици из Савета Европе протестовало је против третмана Србије према овој популацији [3]
У августу 2007, они су званично признати као национална мањина, а њихов језик је признат као румунски.. [4]

Šta vredi kad to Vlasi nisu ni priznali ni "ratifikovali"!

Što jednom reče RainDog srpska vlast gleda samo Vlahe kao birače i rado bi priznali da smo i Marsovci ukoliko bi to povećao njih broj glasova na političkim izborima.

Problem je u tome da su shvatili da mnogo, mnogo veći broj Vlaha ne priznaje rumunski identitet kao svoj!

Kada optužujete Srbiju i srpske vlasti "kucate na otvorena vrata", jer su srpske vlasti zaista na zahtev bivšeg sastava NS VNM prihvatile da se u školama uči rumunski jezik.

O tome je i na ovom Forumu bilo sasvim dovoljno priče, ali je suština da je zapelo na terenu, među Vlasima koji ovu ideju uopšte nisu prihvatili.
Zapravo broj onih koji su se izjasnili za učenje Rumunskog jezika korespondira sa brojem onih koji se izjašnjavaju kao Rumuni, a daleko je od srazmere broju izjašnjenih Vlaha. One koji su Vlasi, ali iz raznoraznih razloga imaju dvojni etnički identitet i ne spominjem, jer bi tek onda procenat zainteresovanih za učenje Rumunskog jezika bio katastrofalan.

Zapravo ne vidim razloga za bilo kakvu raspravu i gloženje oko ovih pitanja, jer postoji vrlo jednostavan način da se sve prevaziđe na civilizovan način pogotovu što pozitivni propisi i zakoni Republike Srbije to omogućavaju.

Naravno,ovo je moguće ako izbegnemo želju pojedinaca za  "sedenjem na dve stolice" i "lov u mutnom".

Niko ne spori, dragi Volcae, da kao neko ko sebe smatra Rumunom, i ko Vlahe smatra Rumunima i Vlaški jezik dijalektom rumunskog jezika te svoje stavove prezentirate i Rumunima i Vlasima i tražite da se vlasi izjašnjavaju kao Rumuni, te da time ispravljate "istorijske nepravde".

Međutim, licemerno je da kao neko ko je shvatio "veliku istinu" da je Rumun, a ne Vlah; i dalje insistirate na svom Vlaškom identitetu koji je Vlasima navodno nametnut sa strane. Tim upornim insistiranjem na svom Vlaškom identitetu samo potvrđujete činjenicu da Vlasi jesu Vlasi, a ne Rumuni.

To je prosta logika koja je jasna i Vlahu sa četiri osnovne, ne treba tu nikakva "nauka" na koju se navodno pozivate.

Ako sam ja "u zabludi" što se izjašnjavam kao Vlah, zašto se Vi koji ste uvideli tu "zabludu" i dalje izjašnjavate kao Vlah?


dPasujoni

[dPasujoni]

'Authorities' su mogle da se dogovore i da priznaju kineski identitet Vlaške populacije, a njihov jezik kao kineski, da je to politički, ovaj naučno, odgovaralo u datom trenutku.
Drugi nam kroje kapu u zavisnosti od njihovih interesa, ali na naučnoj osnovi! To treba da nas uteši!

Dok sam kucao odgovor za Volcae, nena je već dala svoj komentar.

Slažem se u potpunosti, drugi bi da nam "kroje kapu", ali to ne znači da će Vlasi tu nakaradnu kapu metnuti na svoju glavu!
Čast izuzecima!

dPasujoni

[Volcae]

Întrebarea a fost dar estă adăvărată informaţia?

Părerea voastră o ştiu bun, da pe mińe mă interesează dar estă adăvărată informaţia, cińeva ar trebuia să ştie.

[dPasujoni]

Întrebarea a fost dar estă adăvărată informaţia?

Părerea voastră o ştiu bun, da pe mińe mă interesează dar estă adăvărată informaţia, cińeva ar trebuia să ştie.

Donmul Volcae,

Îm parerîau ma nu će încaľeg śe vrjej să întrăbj, da śă nu cam raspuns?

[Volcae]

Поставио сам једноставно питање:
"Да ли је информација коју сам навео из Википедије тачна? Баш из разлога што је информација из Википедије, хтео сам да проверим да ли је неко упознат са тиме и да ли је та информација тачна?"

Нисам тражио коментаре и нисам имао намеру некога да увредим или да ме погрешно схватите.

Па ево сада сам поставио питање и на српском, надам се да сте разумели питање.

[dPasujoni]

Kada optužujete Srbiju i srpske vlasti "kucate na otvorena vrata", jer su srpske vlasti zaista na zahtev bivšeg sastava NS VNM prihvatile da se u školama uči rumunski jezik.

O tome je i na ovom Forumu bilo sasvim dovoljno priče, ali je suština da je zapelo na terenu, među Vlasima koji ovu ideju uopšte nisu prihvatili.
Zapravo broj onih koji su se izjasnili za učenje Rumunskog jezika korespondira sa brojem onih koji se izjašnjavaju kao Rumuni, a daleko je od srazmere broju izjašnjenih Vlaha. One koji su Vlasi, ali iz raznoraznih razloga imaju dvojni etnički identitet i ne spominjem, jer bi tek onda procenat zainteresovanih za učenje Rumunskog jezika bio katastrofalan.

Rumunska nacionalna manjina ima u Srbiji sva prava po pozitivnim evropskim standardima.

Nije uopšte problem da se svako u Istočnoj Srbiji ko se izjašnjava kao Rumun legalno i legitimno ostvari svoja prava na isti način kao Rumun iz Banata, čak to može da ostvari u okviru jednog jedinstvenog Nacionalnog savete rumunske nacionalne manjine sa sedištem u Vršcu.

Problem je u mnogo manjem broju Rumuna u Istočnoj Srbiji u odnosu na veliki broj Vlaha koji ne vide ostvarivanje svojih manjinskih prava u okviru Rumunskog nacionalnog saveta, niti sebe vide kao Rumune.

dPasujoni