Аутор Тема: О начину записивања влашких дијалеката * cum să scriĭem în graĭu nuostru  (Прочитано 36186 пута)

Ван мреже Paun

  • Администратор
  • *****
  • Поруке: 1400
  • Углед: +0/-0
    • Паун Ес Дурлић
Овде ћемо дискутовати о предложеном начину записивања влашких дијалеката, у жељи да дођемо до најприхватљивије ортографије.

Довољно је кликнути мишом на опцију "Одговор", остало ће вам се ка'сти само!
Rumîńi ku Români a fuost tot una numa pǎnǎ Români a fuost Rumîń!

Ван мреже Ivita Glisici

  • Ветеран форума
  • *****
  • Поруке: 81
  • Углед: +0/-0
Одг: О начину записивања влашких дијалеката
« Одговор #1 послато: 14.03.2007. 15:48 »
 Pauńe mult frumos este forumu asta. Multe fericii pentru asta lucru.Cie salut mult si numa naincie. ;D

novica

  • Гост
Одг: О начину записивања влашких дијалеката
« Одговор #2 послато: 14.03.2007. 21:01 »
Sa velikom zeljom da pisem na sopstvenom jeziku poceo sam pre par godina da tragam za svojim poreklom.
Jednom sam se pre oko godinu dana isao iz beograda u jedno malo mesto pored Negotina (Dupljane)
i na putu sam u predvece video muziku.Stao sam da se odmorim,castio muziku,zauzvrat su pitali sta da sviraju. Trazio sam pesmu Nanâ,Nanâ.Odsvirali su bez greske i lepo.Zainteresovao sam se i za nasu pismenost pa su mi obecali da ce mi nabaviti broj telefona gospodina Pauna Es Durlica.
Posle dve nedelje dobio sam poziv od doticnog gospodina.
Od tog momenta moj zivot ,kao vlaha, pocinje da dobija neki smisao.
Toliko o tome zvanicno.
Smatram se veoma bogatim sto imam za prijatelja takvog coveka.
Vlaski narod takodje.
Posle ne znam koliko vremena ovi dogadjaji ce biti deo istorije ,veoma vazan za nas narod,
a ti Paune sad brate dosta zezanja (sala dragi moj).
Ceka nas PUNO posla.
Eto nas u tvojim virtuelnim klupama u virtuelnoj ucionici,za pocetak ,a mislim da ce biti interesantno svima.
Objasni kako nase glasove da zapisujemo,slovo po slovo,tj glas po glas.
Interesantno bi bilo Rumunsko pismo takodje .

Novica Njagojevic

 

Ван мреже Rosu

  • Ветеран форума
  • *****
  • Поруке: 129
  • Углед: +0/-0
  • Apa trece, pieterele rămân
Salut din Timişoara, domnule Păun.

Io dzîc că să poace scrie perfect graiu dumneavoastră care îi şî graiu din Banatu Românesc cu literele latineşci şî cu ortografia literară a limbii române. Iaca aşa cum făcui şî io.
Cu literele sîrbeşti îi poace măi uşor pîntru ăi care or învăţat la şcoală în limba sîrbească, da vuorba îi să scrie rumânii pă limba lor - cu litere latineşci îi şiel măi bine pîntru că să scrie cum să audie şî îs şî literele romanilor ăi bătrâni, de la care ne tragem tuoţi noi ăştia care ne dzîcem azi rumâni or români.

Iară ca să faşi un alfabet-bucfariu nuou, cu mulce litere nuoua, nu-i de folos cu mult. Io dzîc că măi mult încurcă pă uoaminii care cată să înveţe să scrie rumânieşce.
Dacă tuot ieste alfabetu-bucfariu ăsta folosît de tuoţ românii din România, de şie să nu îl folosască şî frăţîia voastră?

Io vă salut cu respect!
Sănătace şî să ajute Domnul!
Apa trece, pieterele rămân

Ван мреже virgil

  • Сарадник форума
  • ***
  • Поруке: 207
  • Углед: +0/-0
Salut duomnuľe Păun şî feliśitări păntru forumu ăsta! Îţî dorĭesc să aĭ sucśes cu ĭel.

După cum ai şî spus, ľimba cu care vorbim şî scriem încă nu-ĭ bińe đefinită. Felul în care aľeźem să scriem ńe mână într-una sau altă đirecţiĭe.

Al măi important lucru pră care toţî îl vrĭem îi să păstrăm ľimba care ń-o fost lăsată đin bătrâńaţă. Asta o faśem prân a scriĭe śî vorbi pră ľimba nuoastră. La toţî ńi-ĭ grĭeu păntru că la şcuoală am învăţat să ghinđim în alće ľimbĭ. La lucru vorbim, śićim şî scriĭem în ľimbĭ care  nu-s a nuoaştre.

Al doĭľa lucru pră care încă nu-l avĭem ĭe un scris cu care să să poată scriĭe în tuoaće graĭuriľe nuoaştre. Ungurĭeńii dzîc 'đireptaće', dar Ţărańii dzîc 'direptat'e'. Ĭo cred că scrisul nuostru ar trăbuîi să fie đestul đe larg şî flexibil ca să închiapă în ĭel tuoat'e graĭuriľe.

Al treĭľa lucru ĭe lipsa đe vorbe abstract'e şî tehniśe đin graĭuriľe nuoaştre. Noĭ trăbă să adăugăm sut'e şî mĭi  đe cuvint'e la ľimba nuoastră, dacă vrĭem să fiĭe đe folos în activităţiľe đin tuoată dzîuoa.
Întrăbarĭa-ĭ đin care ľimbĭ luvăm vorbiľe care ń-e trăbă. Păntru noĭ care am crescut în Sârbiĭa, al măi uşor îi să ľe luvăm đin ľimba sârbă (văd că şî Duomnu Păun a făcut aşa în forumul ăsta). Ĭo care mă sîmt rumân dzîc să împrumutăm şî đin ľimba fraţîlor đe prăstă Dunărĭe. Oricum ń-am sući faśem part'e
đin ramura Daco-Română.


Ван мреже goxy43

  • Активни члан
  • **
  • Поруке: 10
  • Углед: +0/-0
Pisaću na srpksom. Zbog dva razloga: nisam siguran kako da koristim različite znakove za vlaški, iako je moj maternji jezik, i drugi: ovde je skoro sve pisano"ungurjanskim" koji je meni ponekad stran i nisam siguran (vraćam se na prvo) kako bih to kao Căran napisao.
Govorim 5 jezika i dosta sam dugo pokušavao da naučim i koristim i književni rumunksi, ali mi nije nikako uspelo. Mislim da rumunska književna varijanta ima smisla samo ako se uči u školi jer je, moj utisak, ipak komplikovana. Po meni, trebalo bi iskoristiti princip "jedno slovo-jedan glas", dali je to sada ćirilica ili latinica, to ostavljam drugima da odluče. Sa druge strane, ako potenciramo da je naš maternji jezik rumunski, a jeste, onda nam je potreban isti književni jezik kao u Rumuniji (vidi nemačko govorno područje).
Pozdrav

Ван мреже virgil

  • Сарадник форума
  • ***
  • Поруке: 207
  • Углед: +0/-0
Salut, Gorane!

Io zic sa scriem pe rumaneste. Nu-i asa de important daca scriem pe taraneste sau ungureneste sau literar. Nu-i important daca scriem gramatical sau nu. Noi toti stim ca nu am mers la scoala in Romania. Aia care se rad de scrisul nostru nu ne inteleg si nu sunt culti. Treaba lor.

Scrie frate far-de frica! :D

Ван мреже Rosu

  • Ветеран форума
  • *****
  • Поруке: 129
  • Углед: +0/-0
  • Apa trece, pieterele rămân
Sa druge strane, ako potenciramo da je naš maternji jezik rumunski, a jeste, onda nam je potreban isti književni jezik kao u Rumuniji (vidi nemačko govorno područje).


Bine ai zis!
Şi eu zic la fel. Că ar fi bine să se înveţe limba literară pentru scris. Nu-i nicio problemă dacă scrie careva în grai. Dar fiind cu toţi vorbitori de aceeaşi limbă şi la sud şi la nord de Dunăre bine e să avem o limbă standard, în care să comunicăm toţi: din Negotin până în Chişinău, din Cernăuţi până în Giurgiu.
Că graiuri avem multe: bănăţan, oltenesc, ardelenesc, maramureşan, moldovean, muntean...

Acuma eu poate sunt subiectiv, fiind de la nord de Dunăre. Dar zic că e uşor de învăţat scrierea românească literară. E dupa regula fonetică: se scrie cum se aude. Iar ortografia e aproape identică şi cu cea italiană.
Suntem toţi latini. Cum zice un lingvist român: limba română este latina dunăreană actuală.

Dacă nemţii au Hochdeutsch, iar la ei diferentele între dialecte sunt mari, foarte mari, încât nu se înţeleg unul din nord cu unul din sud dacă vorbesc în dialect, atunci şi noi avem nevoie de o limbă standard.
Apa trece, pieterele rămân

novica

  • Гост
Toţ Rumâńi o ľimbă şi o scrisoare.

Ван мреже bobby

  • Регистровани члан
  • *
  • Поруке: 6
  • Углед: +0/-0
Izvinjavam se sto ozivljavam ovako staru temu.

Nisam ranije zeleo da ucestvujem u ovakvim i slicnim diskusijama, prvenstveno sto pre ili kasnije se svaka ovakva diskusija zavrsava politikom (a i ova ce najverovatnije zavrsiti na isti nacin).

Krenuo bih od mojih nalaza u vezi postanja rumunskog (necu reci vlaskog, kasnije cu objasniti i zasto) jezika.
Ukoliko uzmemo za tacno da su Rimljani na Balkan doneli vulgaro-latinski jezik, i da su ceo vek morali da cekaju u danasnjoj Istocnoj Srbiji dok nisu uspeli da prodru na teritoriju Dacana, onda mozemo s pravom zakljuciti da se vulgaro-latinski za to vreme fino izmesao sa lokalnim jezicima pre nego sto je prodro dalje na istok, u danasnju Rumuniju.
Nije mi ovde cilj isticanje toga gde je taj jezik nastao, vec mi je cilj da pokazem da je taj jezik jedina veza izmedju naroda s ove i one strane Dunava.
Na isti nacin su rimske legije taj jezik prenele i u druge delove carstva (jug, danasnja Makedonija, Grcka i Albanija).

Ovo je meni vise nego dovoljno da postujem stav tih razlicitih grupa koje pricaju tim jezikom, da su one nezavisne od danasnje Rumunije, jer ih osim zajednickog jezika nista drugo ne vezuje.
Ono sto zesce ide na zivce je uporna tenzija Rumunije prema tim grupama (posto se tesko vise mogu nazvati narodima, sto zbog asimilacija i gubljenja identiteta, sto zbog brojnosti).

Po istoj logici bi onda Persijanci trebali da budu Arapi, posto koriste arapsko pismo.

Zasto sam gore napisao rumunski (i obecao da cu objasniti zasto ne vlaski).
Svima nama je poznato da nas izvorni naziv za nas jezik nije vlaski. To sto ga sada zovemo vlaskim, to donekle pokazuje i na tu urodjenu teznju da nas ljudi razlikuju od Rumuna.

Ukoliko sada uzmemo za tacno sve ono sto sam gore napisao o evoluciji vulgaro-latinskog u pra-rumunski, onda dolazimo i do momenta kada pra-rumunski (neka ovo bude i grupa jezika, ono sto danas nazivaju dijalektima) pocinje da se razvija u dva pravca - u Rumuniji se standardizuje knjizevni oblik, dok van Rumunije i dalje nastavljaju svoj zivot arhaicni oblici/dijalekti.

Kako je meni knjizevni rumunski totalno stran (u smislu osecaja za jezik) i na izgled vestacki, tako ja ne mogu ni u kom slucaju da prihvatim knjizevni rumunski kao svoj jezik.

Elem, da skratim besedu, pozdravljam svaku inicijativu da se ocuva jezik Vlaha u Srbiji, ali u izvornom obliku.

Ван мреже virgil

  • Сарадник форума
  • ***
  • Поруке: 207
  • Углед: +0/-0

Nije mi ovde cilj isticanje toga gde je taj jezik nastao, vec mi je cilj da pokazem da je taj jezik jedina veza izmedju naroda s ove i one strane Dunava.


A šta kažeš o neospornom istorijskom podatku da veliki broj, ako ne većina, današnjih Vlaha istočne Srbije potiče od ljudi koji su se ovde doselili u sedamnaestom, osamnaestom i devetnaestom  veku sa one strane Dunava?

Poz

Ван мреже bobby

  • Регистровани члан
  • *
  • Поруке: 6
  • Углед: +0/-0
A šta kažeš o neospornom istorijskom podatku da veliki broj, ako ne većina, današnjih Vlaha istočne Srbije potiče od ljudi koji su se ovde doselili u sedamnaestom, osamnaestom i devetnaestom  veku sa one strane Dunava?

Poz


Vidi, veliki nesporazumi nastaju zbog generalizovanja naziva Vlah, tj. trpanja u isti kos svih Vlaha.
Definitivno postoje seobe, i definitivno postoji i autohtono vlasko stanovnistvo koje svoje korene u ovim krajevima vuce jos iz vremena kada su rimske legije obezbedjivale granicu na Dunavu.

To da se vecina vlaha doselila iz Rumunije, o toj partizanskoj teoriji nemam apsolutno nikakvo misljenje, osim sto mi izaziva podsmeh to sto su je sastavili ljudi koji su to radili zbog politike, a istorijske dokaze su pisali naknadno, i izmisljali ih gde je bilo potrebno.
Ko je taj, ili cija je to administracija bila prisutna u Istocnoj Srbiji tih godina, pa da zabelezi dolazak doseljenika iz Rumunije?
Od teritorija koje su danas naseljene vecim brojem Vlaha, samo je Branicevski okrug bio pod srpskom vlascu u vremenima u kojima se spominju te seobe. Jedine eventualne dokaze mozete naci u turskim knjigama, a nasi to nisu radili. Video sam turske popise stanovnistva iz Branicevskog okruga - pisani su arapskim pismom kog i u Turskoj jedva da neko vise moze da prevede. Pride toga, ne secam se nesto da su se nasi istoricari puno pozivali na turske izvore.
I pride svega toga, u turskim popisima stanovnistva ne pise ko je koje nacije bio, zapisivana je samo vera, tako da ni tu nema nesto posebno interesantnog materijala za istrazivanje.

Ljudi, manipulacija je bilo vise nego sto iko od nas vidi, ili zeli da vidi.

Pobogu, pa jos su zivi medju nama ljudi koji su bili svedoci dogadjaja posle II svetskog rata, kada su ljude pokusali silom da nateraju da se izjasnjavaju kao Rumuni, samo da bi se na papiru smanjio broj Srba u Jugoslaviji.
Doslo je do kontra-efekta da su se vlasi poceli izjasnjavati kao Jugosloveni ili Srbi, samo da se ne bi na popisima izjasnili kao rumuni.
Istovremeno, s druge strane, u Zajecaru radi pokret finansiran od strane Rumunske vlasti, da se Vlasi izjasne kao Rumuni (pop-Suvejke i njegovo drustvo).

Ne kazem da nema rumunskih doseljenika medju vlasima. U mom selu se barem zna ko je rumunskog porekla, s tim sto su to 10 rodova/porodica od oko 150 rodova u selu.

Elem, moracu da se osvrnem i na obicaj krsne slave. Taj obicaj je cesto bio krunski dokaz da su Vlasi srpskog porekla.
Ono sto ja imam da kazem je da slava uopste nije srpski izum, vec vlaski.
Imam dobrog drugara, Darka Prstica iz Miloseva (kod Negotina) koji ovo moze da potkrepi pisanim dokazima. Covek poseduje ogromnu kolekciju pisanog materijala, pa i kopije nekih turskih knjiga, a vezano za nase krajeve.
Isto tako, Zoran Ilic iz Salasa (na pola puta izmedju Zajecara i Negotina) vam moze puno sta reci o tome cega sve ima u arhivama u Vidinu (posto covek radi za Ujedinjene Nacije). Nazalost, sa njim sam izgubio svaki kontakt pre jedno 4-5 godina, tako da ne znam da li se jos bavi ovakvim istrazivanjima.

Ne, draga gospodo, istina nije ono sto je zapisano u nasim knjigama nastalim nakon ~1850 godine.
Pogledajte crkvene knjige. U mom kraju ni u jednoj od njih nema zapisa od pre godina koje sam spomenuo.
Tih godina su tek Srbi dobili vlast nad teritorijama gde mi zivimo, i tek od tada pocinje asimilacija (rusenje vlaskih crkava, uvodjenje srpskih popova, menjanje prezimena itd.).
Zapravo, asimilacija pocinje jedno 50 godina kasnije, kada Petar I pocinje da gradi crkve po Istocnoj Srbiji i dovodi srpske popove. Tu pocinje i pisanje crkvenih knjiga o rodjenima, krstenjima, umrlima itd. nesto podataka je upisivano i retroaktivno/retrospektivno, tj. upisivana su i imena i datumi rodjenja onih koji su rodjeni pre pocetka pisanja knjiga, a po secanju njih samih.

Gospodo, pogledajte stare zapise (zăpisc/zăpiscuri) po njivama (ukoliko ih u vasem kraju ima). Tu mozete videti koja imena i prezimena su imali ljudi koji su te zapise zidali. Isto i sa bunarima po poljima i na raskrscima.

Elem, da ne bih polako poceo da gubim poentu price:
- Vlasi nisu Srbi
- nisu ni Rumuni (ono sto danas nazivamo Rumunima), barem ne u onolikoj meri koliko bi neki ljudi zeleli
- na kraju krajeva, nije bitno toliko poreklo kao fakat kako se covek oseca, tj. njegov osecaj pripadnosti

Ovakvu vecitu borbu imate i izmedju Nemaca, Austrijanaca i Alemana u Svarcajskoj. Svi oni kazu da pricaju Nemacki, ali Svajcarci i Austrijanci nikada nece za sebe reci da su Nemci, i uvredicete ih ako im kazete da jesu.
Jednostavno, ti ljudi imaju svoj identitet, ponos zbog pripadanja onome gde pripadaju.
Sto se tice jezika, i ako postoji jedan knjizevni Nemacki, njega cete tesko cuti u Svajcarskoj ili Austriji - svako ce forsirati svoj jezik, tj. svoj dijalekat.

Kada bolje razmislim, mislim da nam ne terba bolji primer od sopstvenog dvorista - Srpski, Hrvatski, Bosnjacki i Crnogorski.
Niko ne pita za fakat da je potrebno 20% razlike izmedju dva jezika da bi se oni smatrali razlicitim jezicima (ovo pravilo postoji negde zapisano, samo ne mogu da se setim gde sam procitao), bitno im je da su oni srecni sto im je identitet kao nacije/naroda potpun.
Ajd neka se neko sada od vas ovde usudi da jednom Crnogorcu kaze da on to prica srpski, a ne crnogorski, pa da vidimo kako ce proci.
Srbi s druge strane, nikada nece priznati postojanje crnogorskog jezika kao posebnog, dovoljno razlicitog od srpskog da bi se mogao nazvati posebnim jezikom.

Prenesimo sada ovo na vlaski i rumunski kao na dva trenutno suprostavljena entiteta u ovoj polemici - ja, kao tvrdokorni Vlah (bio to rodjenjem, ili zato sto se osecam Vlahom, nebitno), ne pristajem nikako na gubitak svog identiteta (koji su moji preci sticali 600 godina) i usvajanje rumunskog, kao sto i svih ovih godina nisam zeleo da prihvatim ni srpski identitet.

Pogledajte malo kroz istoriju, sta su recimo Srbi uradili sa ostalim slovenskim plemenima koji su se ovde naselili daleko pre Srba (Timaci, Branicevci itd.)? Asimilirali su ih.
Sta se desilo sa Torlackom grupom? Macaci? Svi su asimilirani. Preziveli su samo Sopi nekako, zahvaljujuci tome sto su preuzeli bugarski identitet.
Kod svih tih slovena, ne-srba, izgubljen je totalno identitet pripadnosti originalnoj grupi kojoj su nekada pripadali. Samo jos starci u planinskim selima mozda jos znaju da pricaju svoj, nikada perom zabelezeni jezik.
Pogledajte Torlacki jezik. Spominju ga sve enciklopedije, i svi kazu da je mrtav jezik. U stvari, dovoljno bi bilo (ako bi ova drzava imala volje) da se ode u Vranje i da se pocne sa zapisivanjem tog jezika.

Isto bi se desilo i sa nama ukoliko prihvatimo rumunski - nas govor bi izumro, tj. bio bi isforsiran da umre.

Ne, draga gospodo, ne pristajem na tako nesto.

Ван мреже Dejanjika

  • Регистровани члан
  • *
  • Поруке: 9
  • Углед: +0/-0
Što se tice torlackog govora ne treba ići čak u Vranje da se čuje,sva sela oko Knjaževca govore torlački.

Naš vlaški se razlikuje od sela do sela ali se dobro razumemo, dok ja slabije razumem Rumune.Na primer vlaški govor u Lubnici,
Zaječaru i Halovu se razlikuje ali se odlično razumemo.Lubničani govore ungurjanskim dijalektom (meko š),dok ovi caranskim (stari Zaječarci=tvrdo č, a Halovljani meko č ili ć) i RAZUMEMO SE. Ali problem je u tome kako sve to što jednostavnije staviti na papir i da možemo pisati i čitati na vlaškom (pe rumânjašće) a ne na rumunskom.
Npr.   Lugnjica a ne Lugnita,  jer je na pravi naziv sela Lugnjica i izmenjen već jednom u prevodu na srpski u Lubnicu.

Pronašao sam pesmaricu pisanu na vlaškom iz 1920. godine, pisana ćirilicom i lakše sam je pročitao za razliku od nekih poruka na forumu koje su pisane na rumunskom jeziku.

Ван мреже bobby

  • Регистровани члан
  • *
  • Поруке: 6
  • Углед: +0/-0
@Dejanjika

Vidi, cilj jednog pisma nije da se njime moze opisati dijalekat. Cilj jednog pisma je da bude univerzalno za sve dijalekte, a da ga svako moze procitati na njemu specifican nacin.

Uzecu za primer Kineze - mandarinski i kantonski su toliko razliciti da dva Kineza ne mogu da se razumeju ukoliko jedan prica jedan, a drugi Kinez prica drugi jezik.
Kada svako od njih napise ono sto je zeleo da kaze - onaj drugi ce to savrseno razumeti.
Poenta je da, kada je jednom zapisano, mogu ga razumeti i jedan i drugi, nezavisno kojim dijalektom pricaju.

Isto bi trebalo da vazi i za vlaski - nebitno da li ce neko od nas izgovoriti "dz" ili "z", rec "brînza" treba da bude zapisana na samo jedan nacin.

Sto se tice toga da li je c=k, ili je ţ=c, tu vec postoje neka pravila, a koja poticu jos od jezika od kojeg vlaski potice, i te forme bi se trebale ispostovati. Ovo je bitno zbog gramatickih promena.

Dacu ti primer. Ukoliko uzmes "srpski" nacin zapisivanja onda "krak" (noga, nogara) u mnozini postaje "kraći".
Vidis, potrebna je u ovom slucaju objasniti kako je moguce leksicki da "k" predje u "ć".
Leksicki je u rumunskom ovde dobro postupljeno: "crac" > "craci" (par "ci" se cita "ći".

Postoji i u tom rumunskom zapisu problem zapisa.
Recimo, vokativ mnozine od "craci" na vlaskom je "Etyey craci" ("y" sam ovde koristio umesto onoga sto bi se na srpskom zapisalo kao "j").
Bitno u ovom primeru je da je "i" na kraju reci "craci" cisto, tj. cuje se jasno i glasno, i dovoljno dugacko.
Sledi drugi primer - "apucă-mă de craci" (uhvati me za noge). Ovde je "i" u "craci" skoro necujno, i vuce na nesto izmedju "i" i "î", ili mozemo reci da to "ci" na kraju bukvalno postaje srpsko "ć", bez propratnog "i".
Vidis, to je vec problem, posto je potrebno zapisati nesto sto je bitno za smisao recenice.
Iskreno, ne znam da li Rumuni uocavaju ovu razliku koju sam naveo, ali meni je onda bitna.

Dalje, u vlaskom ne postoji "H", i to za posledicu ima stvaranje jakog odudaranja izmedju rumunskih i vlaskih izgovora ("hrănesc vitele" > "arănyesc vityilyi"). Opet sam iskoristio Y da bih obelezio jotovanje koje postoji u vlaskom jeziku, a kojeg u rumunskom nema.

Onda, sledi tipicno arhaicno izrazavanje u vlaskom, koriscenjem aorista umesto perfekta (fusay, adusay, mîncay, ili fusaj, adusaj, mînkaj - ukoliko ti je ovako lakse za citanje). Namerno ovde koristim Y da bih oznacio da to nije rumunsko I, a ne koristim ni srpsko J da ne bih stvarao pometnju sa rumunskim izgovorom gde je J - Ž.

Hajmo jos malo oko jotovanja, posto je ono bas specificno za vlahe. Koristicu srpsko pismo, da bi nam bilo lakse da razumemo izgovor.
U mom kraju se "kako se zoves?" kaze "kum tje kjamă".
"Tj" i "kj" zvuce manje-vise kao kada neko karikira govor pirocanaca.
Par sela dalje vec vrse jotovanje onako kako bi ga i Srbi uradili - "kum će kjamă", mada K bude samo umeksano, ne podleze potpunom jotovanju u tvrdo Č.
Nailazio sam i na druge, jako cudne reci nastale zbog jotovanja.
Recimo rec "bot" (vrh).
U mom mestu je mnozina reci "bot" > "boturi" (vrh > vrhovi)
Par sela dalje koriste "bot" > "boatje", pa to jotovanjem prelazi u "boaće".

Meni su interesantnije te gramaticke promene od zapisa samog izgovora, jer upravo to je ono sto jedan jezik cini specificnim. Razlika u izgovoru ga samo cini dijalektom, dok razlika u gramatici (sintaksi i sintagmi) ga cini posebnim jezikom.

Ima toga jos dosta. Recimo, u vlaskom se uocava totalni nedostatak sufiksa/clana za oznacavanje muskog roda ("-ul" na kraju "calul" u rumunskom). Kod nas je to jednostavno "cal/kal" (konj).
Srodno tome, u vlaskom ne postoji srednji rod.
Takodje vezano za razlike izmedju vlaskog i rumunskog, rumunski ne poznaje vokativ (dozivanje po imenu se ne razlikuje od nominativa).
U vlaskom bi nekog Dragana dozivao sa "Drăganje", dok bi ga Rumuni dozivali sa "Drăgan".

Ima tu jos gomila cega. Poenta je da nije razlika samo u izgovoru i vokabularu, postoji i ogromna razlika u gramatici, sintagmi reci, glasovnim promenama itd. itd.

Ван мреже Vlad

  • Veteran foruma
  • *
  • Поруке: 1509
  • Углед: +0/-0
Поздрав свима!
Обавезе ми, на жалост, не допуштају да у последње време активније узмем учешће на овим дискусијама.
Ипак, занимљива теорија о етногенези Влаха коју је покренуо bobby навела ме је да део слободног времена проведем за тастатуром.

Пре него што бих кренуо у иоле озбиљнију размену ставова, желео бих Бобија да питам да ли му је познат едикт императора Каракале из 212. године као и Аурелијаново повлачење из Дакије 271. године, које, по мом скромном мишљењу, итекако имају везу са етногенезом Влаха као и са њиховом повезаношћу са Румунима.

Наравно, дискусија је отворена за све учеснике тако да не бих имао ништа против да се и остали укључе у ову дискусију.

Поздрав
Vlasi li Rumuni?

Na vlaškom:

Ja sam Vlah = Io mi-s Rumân

Ja sam Rumun = Io mi-s Rumân