Balkanski Vlasi

[greenet]

Rec Vlah potice od germanske reci Volcae kojom su Germani oznacavali Romane. Rec su preuzeli i slovenski narodi kao i Grci pa se tako danas raznim oblicima te reci u raznim jezicima  oznacava romansko stanovnistvo.

history of the term Vlach

Sami Vlasi sebe ne zovu tako vec na njihovim jezicima sebe zovu Rimljanima ili Romanima.

Danas na Balkanu postoji vise etnickih grupa  Vlaha sa istim, slicnim ili razlicitim poreklom u zavisnosti kojoj teoriji se veruje. Ono sto je svima zajednicko je slican jezik koji je nastao iz istocnih dijalekata narodnog latinskog jezika. Svi romanski jezici nastali su iz narodnih dijalekata latinskog koji je bio zvanican jezik u Rimskom Carstvu. Na istoku Balkana su se od istocnih dijalekata narodnog latinskog razvili rumunski, cincarski i razliciti vlaski dijalekti. Jezik starosedeoca Balkana je izumro osim (mozda) albanskog za koji se tvrdi da je navodno nastao od ilirskog.

Svi istocno - romanski jezici su slicni jer imaju istu podlogu -latinski.

Vlasi istocne Srbije se dele na vise grupa : Carani ( na istoku, Zajecar, Negotin i  Kladovo),zatim Ungurjani (na zapadu u Homolju,Branicevu, Resavi i okolini Cuprije), Muncani ( naseljavaju slivove Porecke i Crne Reke). Posebnu grupu Vlaha cine Bufani u Majdanpeku. Najslicniji Rumunima su Ungurjani koji su i poreklom iz Rumunije, potomci Dacana. Dijalekti kojim govore ove grupe Vlaha su slicni, ali nisu isti.

U Bugarskoj zive Vlasi za koje se tvrdi da su potomci romanizovanih Tracana.

Najvise spora izaziva poreklo juznih Vlaha u Grckoj. Prema grckim istoricarima radi se o romanizovanim Grcima. Prema tim izvorima Vlasi su potomci  rimskih vojnika koji su se zenili Grkinjama kao i romanizovanih Grka. Prema rumunskim izvorima radi se o romanizovanim Tracanima koji su migrirali na jug. Po trecoj verziji radi se o mesavini i jednih i drugih jer se romansko stanovnistvo razlicitog porekla stopilo u jednu celinu na osnovu slicnosti u jeziku.

Prema grckim izvorima romanizovani Grci su se nakon prestanka rimske vlasti postepeno vracali svom izvornom grckom jeziku, ali je u zabacenim mestima i planinama ostalo dosta romanskog stanovistava potomaka iz mesovitih brakova Grkinja i rimskih vojnika kojima je maternji jezik bio latinski.

Grcki Vlasi su se postepeno asimilovali u prave Grke pa su i zaboravljali latinski jezik. Ono sto je olaksalo tu asimilizaciju je cinjenica da su mnogi grcki Vlasi imali znacajnu ulogu u grckoj istoriji kao na primer Riga od Fere,vodja grckog ustanka ili lideri pokreta otpora protiv Nemaca u Drugom svetskom ratu  Aleksandros Svolos and Andreas Tzimas.
U Grckoj se cesto kaze da su svi grcki Vlasi Grci, ali da svi Grci nisu Vlasi.

Na pocetku 20. veka oko polovine grcke populacije grada Soluna su bili Vlasi. Ono sto grcki izvori retko navode je da se ta asimilacija cesto odvijala silom ukidanjem skola na vlaskom jeziku i zabranjivanjem Vlasima da govore svojim jezikom. U Grckoj danas ima oko 20 000 ljudi koji se izjasnjavaju kao Vlasi.