Skandal koji je "upetljao" Rumuniju sa Srbijom i Nemačkom: Vlasi iz Timočke krajine su autentični Rumuni. Zašto Srbija to negira? 
Odlučna pozicija Vlade Rumunije, oličena kroz stav ministra inostranih poslova, prema priznavanju rumunske nacionalne manjine iz istočne Srbije, kao uslov za pristupanje Srbije EU, dovela je u prvi plan pitanje balkanskih Vlaha. Na žalost, potpuni izostanak informacija o njima u udžbenicima istorije, i premala pažnja koju im poklanjaju pisani i audio mediji, pokreće pitanje: ko su Rumuni iz istočne Srbije?
Bukurešt, Rumunija /Historia.ro/Skandal koji je "upetljao" Rumuniju sa Srbijom i Nemačkom: Vlasi iz Timočke krajine su autentični Rumuni. Zašto Srbija to negira?
Rumunski narod se formirao na mnogo većoj teritoriji od one koju pominju udžbenici istorije, koji je ograničavaju na staru Dakiju. Rumuni su ostatak istočnog romaniteta, odnosno ono što je još ostalo od govornika latinskog jezika u istočnom delu Rimskog Carstva. Sloveni, koji su ovde došli u VI i VII veku, razbili su jedinstvo istočnog romaniteta. Koje su bile direktne posledice slovenskog naseljavanja? Jedan deo romanske populacije se povukao na jug a jedan na sever. Vizantinac Kekaumenos pominje da su Vlasi koji su živeli između Save i Dunava, dakle na teritoriji današnje centralne Srbije, morali da se povuku ka jugu, u Epir, Makedoniju i Grčku.
Romansko poreklo Vlaha bilo je bezbroj puta potvrđeno između X i XVI veka. Na primer, papa Inoćentiu III govori oko 1204. za Vlahe koji su stvorili vlaško-bugarsko carstvo da su potomci Rimljana. Oko 1538. jedan hrvatski kapetan, Nikola Jurišić, kaže, "kod nas se za Vlahe koji tu žive kaže da su stari rimljani". Ima puno primera i svi govore o postojanju romanske svesti. Mi smo se nazvali Românii, a komšije su nas zvale Vlah, Olah, Oloh. Rumuni iz Istre sa jadranske obale su se još u XVII veku nazivali Rumari, što predstavlja rotaciziranu formu naziva „Român”.
Deo južnodunavskih Vlaha je vremenom poslovenjen. Ako su Vlasi bili toliko jaki da, zajedno sa Bugarima, postave temelje Vlaško-bugarskom Carstvu, u kome su 1200. krstaši prepoznali pretežno rumunski elemenat, ipak su za nekoliko vekova ostali kompaktni samo u izolovanim regijama. Za vreme vizantijske vlasti, Vlasi su imali vojne obaveze, u zamenu za izvesne slobode. Nakon što je Balkan okupiran u XIV veku od strane Otomanske Imperije, Turci su i dalje koristili vojni kapacitet Vlaha. Jedan deo Vlaha je od strane Turaka bio preseljavan prema pograničnim krajevina, u funkciji turskih osvajanja Balkana. Polako su među Vlahe sa vojnom obavezom prodirali i Sloveni, Srbi i Bugari. Tako je bačen akcenat na njihovu slavizaciju.
Nakon poraza Mađarske na Mohaču 1526. interesovanje Turaka za vlaški vojni kapacitet je počelo da opada, i počele su da im rastu finansijske obaveze i da im se ukidaju privilegije.
Iz tog razloga hiljade rumunskih porodica je emigriralo u Hrvatsku posle 1530, koja je tada bila pod Habzburzima.
Tu su dobili izvesne privilegije, u zamenu za vojnu službu, formirajući autonomnu graničnu oblast. Ovi Vlasi pridošli u XVI veku su se pomešali sa autohtonim Vlasima sa zapada.
Njihovo mešanje sa Srbima i Hrvatima je odredilo njihovu etničku asimilaciju.
Na zapadu Hrvatske je do danas ostala mala grupa Istro-Rumuna, izolovana na jednom ostrvu i jednom poluostrvu.
NAJKOMPAKTNIJA GRUPA VLAHA U TIMOČKOJ KRAJININa jugu Balkana ostala je relativno kompaktna grupa Vlaha, podeljena u dve grane, Arumuni u Albaniji i Grčkoj i Meglenorumuni u Makedoniji. Vlasi u Grčkoj nisu priznati kao nacionalna manjina i uprkos intenzivnoj grcizaciji, mnogi od njih su sačuvali svest o jedinstvu sa svojojm braćom severno od Dunava.
U srednjem veku Vlasi nisu bili samo pastiri i vojnici, već i trgovci. Bogatstvo nagomilano od trgovine pokrenulo je prve težnje ka formiranju arumunske nacije u XVIII veku. Arumuni iz Moskopolja, jako poznati i učeni, osnovali su i Akademiju i štampariju. Grad su 1769. uništili Turci i Albanci i danas samo ruševine svedoče o njegovoj slavi, u XVIII veku Moskopolje je bilo veće od Atine. Arumuni su emigrirali i njihovi su potomci sada u Rumuniji, Mađarskoj ili Austriji, ponoseći se svojim moskopoljskim poreklom.
Najkompaktnija grupa Vlaha nalazi se u Timočkoj krajini, na granici sadašnje Srbije i Bugarske. Oni su za vreme turske vladavine uživali privilegije i autonomiju. Imali su sopstvenu administrativnu i sudsku organizaciju, sudili su se po ius valachicum, vlaškom pravu, i zasebno su plaćali poreze vlastima. Na primer, 1516. Sultan je naredio funkcionerima da poštuju autonomiju Vlaha iz Timočke krajine.
VLASI GOVORE "RUMUNEŠTE"Rumunski karakter Vlaha bio je podvučen i 1700., u vreme rata između Turske i Austrije. Grof Marsili je za Vlahe između Vidina i Đerdapa rekao da govore "rumunešte". Isto su konstantovali i Austrijanci, koji su vladali ovim krajem od 1718.-1739.
Geografske okolnosti, dugačka dolina između planina, doprinela je da nemaju veliki kontakt sa Srbima i Bugarima, i tako je ritam asimilacije bio smanjen. Tek oko 1800., s početkom rusko-turskog rata, i srpskog nacionalnog pokreta, region Timoka privlači srpsku pažnju. U vreme rata, 1806.-1812. između Rusa i Turaka, pobunjeni Srbi su pokušali da ostvare vezu sa ruskim trupama iz Rumunije kod Vidina. Uspeh srpskih borbi i priznanje srpske države doveli su 1833. do stvaranja granice između Srbije i Turskog Carstva na Timoku. Strateška važnost ovog kraja za Srbe pomenuta je i u jednom govoru srpskog lidera Mioša Obrenoviča, koji je rekao da je za Srbe ovaj kraj neophodan radi veza sa Rusima, kao "hleb životni".
Kasnije, nakon formiranja Bugarske, ovaj kraj je postao granica između Srbije i Bugarske, a Vlasi su podeljeni na dva dela, veštačkom granicom stvorenom za stolom velikih sila.
Vlasi su od kraja XIX veka bili podvrgnuti sistematskoj asimilaciji od strane srpskih i bugarskih vlasti.
Balkanski Vlasi su u srodstvu sa severno-dunavskim RumunimaRumunsko poreklo timočkih Vlaha nepobitno je, kao i njihovi odnosi sa Rumunima severno od Dunava. Evo jednog lingvističkog argumenta koji će sasvim lako razumeti i oni koji nisu upućeni u materiju: timočki Rumuni koriste isto prošlo vreme kao i Oltenci: bejah umesto bio sam, otidoh umesto otišao sam. S pravom Bogdan Petrićejku Hašdeu i Dimitrije Onćul smatraju da su Timočka krajina i Oltenija centar teritorije na kojoj se formirao rumunski narod.
Lingvisti, ne samo rumunski već i nemački, dokazali su još krajem XIX veka da su timočki Vlasi srodni Rumunima severno od Dunava, da govore narečja rumunskog jezika, da imaju zajedničko poreklo, da im je jezik sticajem geopolitičkih okolnosti evoluirao ka narečjima.
Nakon 1878. godine rumunska država je finansijski i logistički pomagala balkanske rumunske zajednice. Nakon 1928. godine ova je podrška svedena na minimum, usled metoda prisile primenjivanih od strane Srba, Bugara i Albanaca; Rumunija nije dala adekvatan odgovor na ove metode. Nakon 1947. izostala je bilo kakva pomoć od strane rumunskih komunističkih vlasti, da se ne naljute socijalistička braća. Rumunski komunistički režim je praktično napustio balkanske Vlahe. Nakon 1990. godine ova je podrška bila smanjena, bilo zbog arogancije rumunskih političara koji su odlučivali, bilo zbog političke obazrivosti.
"Timočki Vlasi su RUMUNI!!!"Ovde ne bi samo Ministarstvo spoljnih poslova trebalo da se umeša. Ministarstvo nacionalnog obrazovanja bi trebalo da u program istorije Rumuna uvrsti i informacije o balkanskim Rumunima.
Rumunija sada doživljava istorijske trenutke. U svojstvu člana EU, ima mogućnosti da uslovi prijem Srbije u EU poštovanjem prava rumunske nacionalne zajednice. Sada, 2012. trenutak je koji rumunska država ne sme da propusti.
SADA ima šansu da dobije priznanje rumunske zajednice iz severoistočne Srbije od strane srpskih vlasti i od strane drugih evropskih država. Rumunska vlada ne sme da popusti pred nemačkim i srpskim pritiscima. Rumunski interes je da Vlada sada dokaže da neće da zaboravi timočke Rumune i da će da iskoristi jedinstvenu šansu koju ima. Ovo pitanje vredno je i toga da rizikujemo odnose sa Nemačkom i drugim državama koje ne interesuje sudbina timočkih Rumuna.
Rumunski političari, bez obzira na političku boju, moraju da dejstvuju jedinstveno zarad interesa rumunske nacije. Timočki Vlasi su RUMUNI!!!
Prevod TimocPress
preuzeto sa:http://www.timocpress.info/index.php/sr/news-agency-6/info/506-skandal-koji-je-upetljao-rumuniju-sa-srbijom-i-nemackom-vlasi-iz-istocne-srbije-su-autenticni-rumuni-zasto-srbija-to-negira
